Moersleutels
Bij het vast- of losdraaien van een bout en of moer gebruiken we een moersleutel.
Een moersleutel bestaat uit 3 onderdelen:
- Steel
- Aanhaler
- Bek
Steel
De bek van een steeksleutel zit op een hoek van 15 graden op de steel. In combinatie van de platte en brede vorm van de steeksleutel kan de steeksleutel veel kracht verdragen. De steel van een ringsleutel kan zowel doorgezet als vlak zijn. Hierdoor is het mogelijk om verzonken bouten makkelijker los te maken.
Aanhaler
De kant waar je een steek- of ringsleutel aan vasthoud heet de aanhaler. Aan deze kant zit vaak ook een kop met een bek. De maat van deze bek kan groter of kleiner zijn of een ringsleutel zijn, hierdoor hoeft men minder sleutels mee te nemen.
Bek
Bij een steeksleutel is de bek in een ronde vorm, je kunt de bek van een steeksleutel over 2 passende zijdes van een bout of moer stekken. Op deze manier en zo de moer of bout vast of los draaien. De ringsleutel is zoals de naam zegt rond, hierdoor kan men echter vanaf boven of onder op een bout of moer.
De bek van een steeksleutel staat op 15 graden, voor een slag is minstens 60 graden nodig voordat de sleutel weer op de bout of moer geplaatst kan worden.
Het formaat van een bek heet de sleutelwijdte en wordt aangeduid in millimeters.
Een bout met een sleutelwijdte van 25 mm heeft uiteraard een sleutel 25 nodig.
Ratel
Aan een ringsleutel kan ook een ratel zitten, deze ratel zorgt ervoor dat je minder tijd kwijt bent met het aandraaien of losdraaien van een bout of moer. Bij een heengaande slag draait de moer mee, terwijl bij een teruggaande slag de ratel ratelt om de moer op zijn plek te houden.
Soorten moersleutels
Er zijn twee categorieën moersleutels:
- Verstelbare moersleutels
- Niet-verstelbare of Vaste moersleutels
Verstelbare moersleutels
Een verstelbare moersleutel is een moersleutel waar de bek verschuifbaar is, hierdoor kunt u met 1 sleutel vele maten moeren en bouten los- en vastdraaien. Dit kan d.m.v. het wormwiel waarmee u een van de bekken kan verplaatsen.
Een verstelbare moersleutel wordt in de volksmond een Bahco genoemd. Dit is een merknaam van een grote producent van deze sleutels. Officieel heet zo'n sleutel een Engelse sleutel.
Het gebruik van een Engelse sleutel
Om een Engelse sleutel op de juiste manier te gebruiken volg de volgende stappen:
- Draai de worm, zodat de sleutel ruim over de kop van de bout gaat, roteer de sleutel, zodat de krachtrichting de juiste kant op gaat. (De niet verstelbare)
- Roteer de worm, zodat de bek dichtgaat en tegen de evenwijdige vlakken van de bout aankomt.
- Beweeg de Engelse sleutel een beetje en draai de worm strak aan.
Steeksleutels
Steeksleutels zijn in verschillende vormen en maten verkrijgbaar. Een steeksleutel komt met een enkele kop aan de aanhaler of met een dubbele kop.
Het gebruik van een steeksleutel
Bij het gebruik van een steeksleutel moet men opletten hoe de kop op de moer of bout staat.
Om te onthouden welke zijde aan welke kant zit denk eraan dat de dikke zijde het werk doet en de dunne zijde meegaat.
*Sla nooit op een steeksleutel, pak hiervoor een slagmoersleutel, deze zijn speciaal ontworpen om met een hamer erop te slaan.
Bijzondere moersleutels
Een bijzondere moersleutel waar de koppen onder een hoek groter dan 15 graden staan is het moeilijk om de bouten of moeren te bereiken.
Ringsleutels
Een ringsleutel is sterker dan een steeksleutel. Dit komt, omdat de ringsleutel de krachten over 6 punten rondom de moer verdeeld. Een ringsleutel kan in verschillende uitvoeringen komen, bijvoorbeeld een 12-hoekige sleutel. Deze sleutel kan dus op meerdere posities op de moer of bout komen waardoor deze makkelijker te gebruiken is.
Het gebruik van een ringsleutel
Bij het gebruik van een ringsleutel moet men altijd opletten dat de sleutel wel recht op de bout of moer staat, zodat de sleutel niet van de bout of moer kan afschieten.
Slagringsleutels
Een slagringsleutel is, bedoelt om met een hamer op te slaan. Deze moersleutels moeten voor gebruik geïnspecteerd worden op barsten sinds dit tot catastrofistische gevolgen kan dienen. Voordat u een slagringsleutel gebruikt probeer de bout of moer los te krijgen met, bijvoorbeeld kruipolie. Gebruik een slagringsleutel altijd als uw laatste optie.
Het gebruik van een slagringsleutel
Plaats de ringsleutel op de bout of moer, controleer of deze er vlak op staat en er niet af kan vallen. Sla vervolgens op het vierkante eind van de aanhaler tot de bout los gaat. Als de bout of moer los is draai deze dan met een normale steek- of ringsleutel los.
Dopsleutel
Een dopsleutel is een speciale moersleutel die uit twee delen bestaat.
Namelijk:
- De dop
- De aanhaler
De dop kan zowel in binnen 6 komen als een binnen 12 kant. De dop wordt aan de aanhaler gemonteerd met behulp van een snapkogel, deze kogel wordt met een veer in de dop gedrukt en houdt deze stevig vast. In de aanhaler zit vaak een ratel verwerkt, deze ratel kan met behulp van een ontgrendeling van zijde gewisseld worden om zo de moer of bout los of vast te draaien.
Het gebruik van een dopsleutel
Door de isolatie op de aanhaler kan de dopsleutel veilig gebruikt worden door een elektricien. Tussen de ratel en de dopsleutel kunnen vele soorten verlengstukken geplaatst worden om de juiste lengte te behalen.
Speciale dopsleutels
Er zijn vele soorten uitvoeringen van dopsleutels:
- Bougiesleutel
- Haaksedopsleutel
Maar er zijn ook vele verschillende soorten doppen:
- Torx
- Schroevendraaier
- Buitenzeskant(inbus)
Binnenzeskantsleutel
Voor het los- vastdraaien van binnenzeskantbouten en moeren heb je buitenzeskantdoppen nodig.
Inbussleutels
De buitenzeskantsleutel kent, ment als een inbussleutel, deze sleutel kan makkelijk gebruikt worden op vele plekken door de zijde met de lange werk arm of de zijde met de kogel bek.
Hierdoor kan er ook in een hoek een buitenzeskant bout of moer los gedraaid worden. Inbussleutels gebruik je net zoals binnenzeskantsleutels voor binnenzeskantbouten en moeren.
Pijpsleutel
Een pijpsleutel is een speciale moersleutel voor plekken waar men niet vanaf de zijkanten bij de moer of bout kan komen. Bovendien kan een pijpsleutel worden gebruikt voor diep verzonken bouten of moeren.
Het gebruik van een dopsleutel
Een pijpsleutel moet altijd recht op de bout of moer staan. Vervolgens pakt men de passende stift, wringstaaf of in het laatste geval een schroevendraaier waardoor je het gat in de pijpsleutel steekt en de bout of moer los of vast draait.
Momentsleutel
Een momentsleutel is een speciale dopsleutel waarmee je met behulp van het handvat de benodigde moment van de bout of moer kan aandraaien.
Het gebruik van een momentsleutel
Het gebruik van een momentsleutel kan variëren van soort tot soort, zo zijn er digitale en analoge met elk een eigen instelmethode. Zie de video's hieronder voor meer informatie bij het gebruiken van deze gereedschappen.